“Ben öyle biri değilim.”
“Yani, bu durumda kim olsa öyle yapardı.”
“Ben sadece onun iyiliği için söyledim.”
Bu tür cümleleri ne kadar sık duyuyoruz, farkında mıyız? Ya da belki de zaman zaman biz söylüyoruz bunları. Aslında, bazen kendimizi korumak için zihnimiz bizim yerimize bir şeyler yapar. Adını koyamayız ama etkisini yaşarız. İşte bu, savunma mekanizmalarının devreye girdiği yerdir.

🧠 Savunma Mekanizması Nedir?

Savunma mekanizmaları, ruhsal yapımızın bizi korku, kaygı, suçluluk, utanç gibi rahatsız edici duygulardan korumak için geliştirdiği otomatik stratejilerdir. Bilinçdışı bir şekilde işlerler. Yani çoğu zaman farkında bile olmadan, zihnimiz bizi “psikolojik ağrıdan” uzak tutmaya çalışır.
Bu, bazen işe yarar; bizi ayakta tutar. Ama sürekli aynı savunma mekanizmasına başvurmak, bir noktadan sonra gerçeklikle temasımızı bozabilir ya da ilişkilerimizde çatışmalara yol açabilir.
Gelin, günlük hayatta en çok kullandığımız bazı savunma mekanizmalarına birlikte bakalım:

🔄 1. Yadsıma (İnkâr)

Gerçekliği inkâr etme halidir. Genellikle ilk savunma çizgisidir. Zihnimiz, acı verici bir durumu gerçek kabul etmek yerine “yokmuş gibi” davranır.

📌 Günlük örnek:

“Hayır ya, o beni aldatmaz. Sadece yoğun bu aralar.”
Bu cümle bazen koruyucudur; kişinin gerçeklerle yüzleşmeye hazır olmadığı anlarda geçici bir tampon görevi görür. Ama uzun vadede gerçekle bağ koparsa, yıkıcı olabilir.

↪️ 2. Yansıtma

Kendi kabul edemediğimiz duygu ve düşüncelerimizi, başkalarına atfetme eğilimidir.

📌 Günlük örnek:

“Kıskanan o, ben değilim. Baksana ne kadar rahatsız olmuş!”
Aslında kişi kendi kıskançlığını fark edemez, bu duyguyu karşı tarafa yükler. Bu, çatışmalarda sık gördüğümüz bir mekanizmadır.

🎭 3. Rasyonalizasyon (Mantığa Büründürme)

Kişi, bir durumu makul ama gerçek dışı açıklamalarla savunur. Gerçek nedenin üzeri örtülür.

📌 Günlük örnek:

“Sınavdan kaldım çünkü zaten sistem adil değil.”
Oysa belki de kişi yeterince çalışmamıştır ama bunu kabul etmek yerine dışsal nedenlere başvurur.

🎯 4. Yüceltme (Süblimasyon)

Olumsuz bir dürtü, toplumca kabul gören, yaratıcı ya da üretken bir kanala yönlendirilir.

📌 Günlük örnek:

Bastırılmış öfkesini sanatla ifade eden bir kişi.
Bu mekanizma olgun savunma mekanizmalarından biridir. Kişinin ruhsal enerjisini dönüştürerek ortaya koymasına yardımcı olur.

🙃 5. Karşıt Tepki Geliştirme

Kişi, kabul edilemez bir duygunun tam tersi yönde davranır.

📌 Günlük örnek:

Birini hiç sevmeyen ama yanında aşırı nazik ve ilgili davranan biri.
Bilinçdışı düzeyde, asıl duygunun ortaya çıkmasından korkulmaktadır.

🔂 6. Yalıtma (İzolasyon)

Kişi, yaşadığı duygusal olayla bağlantısını koparır, olaydan duyguyu ayırır.

📌 Günlük örnek:

“Evet, geçen hafta trafik kazası geçirdim. Çok normaldi. İşe yetiştim yine de.”
Bu mekanizma, özellikle travmalarda sık görülür.

🧩 Peki Bunları Bilmek Ne İşe Yarar?

Her insan savunma mekanizmalarını kullanır. Bu, zihnin kendini koruma yollarından biridir. Ancak bunları fark etmek, duygularımızla daha sağlıklı temas kurmamıza, ilişkilerimizde daha açık olmamıza ve kendimizi tanımamıza katkı sağlar.
Bazen “neden öyle davrandım?” dediğimizde cevabı bu mekanizmalarda saklı olabilir.

🎤 Son Söz

Kendimize şu soruları sorarak başlayabiliriz:

•    Bir olay karşısında gerçekten ne hissettim?
•    Tepkim, duygumla ne kadar uyumluydu?
•    Tepkimin ardında başka hangi duygular gizli olabilir?
Bu sorular, savunma mekanizmalarını fark etmek için birer ipucu olabilir.
Unutma, savunma mekanizmaları “zayıflık” değil, insan olmanın bir parçasıdır. Mesele onları fark ettikçe kendimize daha fazla dürüst olabilmekte saklı.

👉 Şimdi Randevu Alın
 https://www.otrapsikoloji.com/iletisim