İsmini sahne performansı sırasında görünüşünü hızla değiştirebilme yeteneğiyle tanınan İtalyan aktör Leopoldo Fregoli’den alan Fregoli Sendromu, nadir görülen nöropsikiyatrik bir rahatsızlık olup, yanılsamalı kimlik karışıklığı sendromları arasında yer alır. Bu sendromda kişi, tanıdığı birinin kendini başka insanlara dönüştürüp farklı görünümlerle kılık değiştirdiğine inanır. Fregoli Sendromu, Capgras Sendromu’nun bir türü olarak kabul edilir ve her iki durumun beyindeki etkileri benzerdir. Genellikle beynin sağ yarım küresindeki lezyonlarla ilişkilendirilse de, Fregoli Sendromu çoğunlukla obsesif-kompulsif bozukluk, paranoid şizofreni ve erotomani gibi psikiyatrik hastalıklarla birlikte görülür.
Bu sendroma sahip kişiler, çevrelerindeki insanları fiziksel olarak doğru algılayabilirler ancak tanıdıkları kişilerin dış görünüşünü, başkalarının kılığına girmiş birer maske olarak yorumlarlar. Bu yanılsamanın temelinde, tanıdık bir kimliğin yanlış genellenmesi ve yanlış atfedilmesi yatar. Ayrıca, sürekli değişen bu kimlikler ve görünümler, hastalar tarafından genellikle tehditkar ve düşmanca algılanır. Kişi, kendisini sürekli takip eden ve tehdit eden biri olduğuna inanır. Bu durum, yoğun kaygı ve tehdit algısıyla birlikte paranoid düşüncelere yol açar. Bazı hastalar, çevre ya da bulunduğu yerle ilgili Fregoli sanrısı yaşayabilir. Bu durumda hasta, örneğin bir hastanede olmasına rağmen, burayı ev ya da işyeri gibi tanıdık bir yer sanabilir. Bazı hastalarda bu sanrı hem kişiler hem de mekânlar için aynı anda görülebilir.
Fregoli Sendromu’nun neden olduğu kaygı ve öfke zaman zaman agresif davranışlara dönüşebilir. Bu nedenle, sendromun tanı ve tedavisinde farklı alanlardan uzmanların birlikte çalışması önemlidir. Antipsikotik ilaç tedavisi, psikoterapi ve altta yatan nörolojik ya da psikiyatrik sorunların ele alınması, semptomların yönetiminde büyük rol oynar.
Belirtiler
- Sanrılar
- Görsel hafıza eksikliği
- Kendini izlemede eksiklik
- Öz farkındalık eksikliği
- Halüsinasyonlar
- Yönetici işlevlerde eksiklik
- Bilişsel esneklikte eksiklik
- Nöbet aktivitesinin geçmişi
- Epileptojenik aktivite
Vaka Analizi
Bay A, 21 yaşında bir erkek, 2010 yılında ilk kez şizofreni (DSM-IV kriterlerine göre) atağı nedeniyle psikiyatri polikliniğimize sevk edildi. Günlük kullandığı yüz kreminin genç kadın öğrencileri güçlü bir şekilde çektiğine dair bir inanç geliştirmiş ve bu kremin yüz görünümünü mükemmelleştirebildiğini iddia etmişti. Facebook'ta aşırı zaman geçiriyordu; burada tanıştığı genç bir kadınla samimi bir ilişki kurmak istemiş ancak kadın geri çekilmişti. Daha sonra, Facebook üzerinden kendisiyle iletişime geçen diğer genç kadınların aslında daha önce iletişim kurduğu ve şimdi kimliğini gizleyen aynı kadın olduğuna dair bir inanç geliştirdi. Onun da kendi kullandığı aynı kremi yüz görünümünü dönüştürmek için kullandığına kuvvetle inanıyordu. Böylece, kadının geri çekilmiş olmasına rağmen aslında onunla ilişki kurmakla ilgilendiğine kesinlikle inanıyordu. Beyin manyetik rezonans görüntüleme dahil tam nörolojik değerlendirmeler herhangi bir anormallik göstermedi.
Medyada Fregoli Sendromu
- Synecdoche, New York(2008) – Charlie Kaufman
Bu filmde baş karakter Caden, çevresindeki insanları sürekli birbirine benzetir ve bazı kişilerin farklı kimliklere büründüğüne inanır. Filmdeki kimlik kaymaları ve kılık değiştirerek aynı kişinin farklı şekillerde karşımıza çıkması, Fregoli Sendromu’na benzer sanrısal algı bozukluklarını çağrıştırır.
- Enemy(2013) – Denis Villeneuve
Başroldeki adam, kendisine tıpatıp benzeyen başka bir adamla karşılaşır. Film boyunca karakter, bu kişinin kendi hayatına sızdığını ve farklı kimliklere büründüğünü düşünür. Bu durum, Fregoli Sendromu’ndaki "tek kişinin farklı görünümlere bürünerek sürekli karşıma çıkıyor" düşüncesiyle örtüşür.
- Black Swan(2010) – Darren Aronofsky
Baş karakter Nina, çevresindekilerin yüzlerini kendi yüzüyle karıştırır, bedeninin ve kimliğinin başkalarına dönüştüğüne inanır. Bu kimlik karışıklığı ve sanrılar, Capgras ve Fregoli sendromu karışımı gibi yorumlanabilir.
- Perfect Blue(1997) – Satoshi Kon
Japon anime filmi olan Perfect Blue, ana karakterin kimlik algısının parçalanması üzerine kurulu. Eski kimliğinin kendisini takip ettiğine, başkalarının onun yerine geçtiğine ve farklı kimliklerde kendisinin tekrar tekrar karşısına çıktığına inanması, Fregoli Sendromu’nun belirgin öğelerini taşır.
Tedavisi
Fregoli sendromu tedavisinde, öncelikle doğru tanı konulması büyük önem taşır. Tanı doğrulandıktan sonra farmakolojik tedaviye geçilir. Bu sendromun ve diğer sanrısal yanlış tanıma sendromlarının (DMS) tedavisinde temel ilaçlar antipsikotiklerdir. Antipsikotik ilaçlar, sanrıları azaltmak ve gerçeklik algısını güçlendirmek amacıyla kullanılır. Bazı durumlarda, antipsikotik tedaviye destek olarak antikonvülzanlar (nöbet önleyici ilaçlar) ve antidepresanlar da reçete edilebilir. Bu ilaçlar özellikle eşlik eden duygu durum bozuklukları ya da nörolojik belirtiler varsa tedaviye eklenir. Tedavi süreci, hastanın semptomlarına ve genel psikiyatrik durumuna göre bireyselleştirilerek yürütülür.
👉 Şimdi Randevu Alın
https://www.otrapsikoloji.com/iletisim