Sevgilinizle ilişkiniz bazen bir çift ilişkisinden çok bir ebeveyn-çocuk ilişkisine mi benziyor? Bu dinamiğin ardındaki psikolojide neler saklı olabilir? Bu çarpık roller ne anlama gelir?
Ebeveynleşme Nedir ?
Bir çocuğun gelişimsel olarak uygun olmayan bir biçimde aile içinde ebeveyn rolüne itilmesi durumudur. Yani çocuk, duygusal ya da fiziksel olarak bakım almak yerine, bakıcı veya ebeveyn rolünü üstlenmek zorunda kalır. Çeşitli alanlarda kendini gösterebilen bu durum genel olarak ikiye ayrılır; Duygusal yönden çocuk ebeveyninin zihinsel ihtiyaçlarını karşılayarak sırdaş veya bir arkadaş gibi rollere bürünebilir. İşlevsel olarak ise çocuk yemek yapmak, temizlik yapmak hatta maddi sorumlulukları dahi üstlenmek gibi yetişkinliğin temel dinamiklerini üstlenir.
Psikodinamik Yaklaşımda
Freud ‘un ortaya koyduğu yeniden sahneleme kavramına göre bireyler, çocukluklarında yaşadıkları deneyimleri yeniden deneyimleme eğilimindedirler. Küçük yaşta ailesinin ihtiyaçlarını karşılayan ve bu durumu bilinçdışı alanlarda zihnine kazımış bir çocuk, yetişkinliğinde aynı rol biçimlenişini partnerinde de görmeyi isteyebilir. Bu durum sevgi temelli görünse de aslında geçmişten taşınan bir kurtarıcı rolünün yeniden üretimi olarak anlaşılabilir.
Lacancı Bakış açısından
Lacan’a göre arzu daima bir eksiklik üzerinden kendini tamamlanır. Partnere ebeveynlik gibi bir durum ise bireyin kendi eksikliklerini bu ilişki biçiminden yapılandırdığı söylenebilir. Partner için ebeveyn olma durumu bir nevi öznenin kendi arzusunun ihtiyaçlarını bir başkasının ihtiyaçları üzerinden gidermesi eğilimi denilebilir.
Simgesel düzenin kurulduğu temel yapının aile olarak şekillenmesi ise bu rollerin netleşmemesi ve yetişkinlikte de ilişkilerin düzenlenememesi olarak kendini gösterebilir. Kişi partnerine ebeveynlik yaparak simgesel düzende çözülememiş rollerin tekrardan var olmasını sağlayabilir.
Bağımlılık ve Eş Bağımlılık
Eş bağımlılık kavramı psikolojide önemli bir yere sahip olan ve partnere ebeveynlik yapmanın temellendirilmesinde önemli olma potansiyeline sahiptir. Bu yapılanma, başkasının ihtiyaçların kendi ihtiyaçlarının önüne koyarak kendilik değerini yardım etme üzerinden tanımlar. Alkol/madde, kronik işlevsellik veya duygusal istikrarsızlık gibi durumlarda partnerlerin ebeveyn rolüne bürünmesi durumu sık sık karşılaşılabilen bir durumdur.
İster romantik bir ilişki, ister arkadaşlık ya da aile ilişkisi olsun, sağlıklı bağlantılar karşılıklı saygı ve sınırlar üzerine kurulur. Partnerinize sürekli ebeveynlik yapmak, ilişkiyi tek taraflı bir yük haline getirebilir. Farkındalık ve sınır koyma, hem sizin hem de karşınızdakinin gelişimi için gereklidir.
👉 Şimdi Randevu Alın