Sessizlik çoğumuz için beklenmedik bir duraklama gibidir: konuşmanın akışı kesildiğinde, “ne yapmalıyım?” hissiyle karşılaşırız.  Bu ve benzeri durumlar çeşitli şekillerde anlamlandırılabilir.

Sessizliğin psikolojik işlevi

Araştırmalar, birkaç dakikalık sessizliğe maruz kalmanın dinlenme hissini artırdığını, duygu durumunu iyileştirdiğini ve zaman algısını değiştirdiğini ortaya koymuştur. Örneğin, Sosyal Psikoloji literatüründe “uzun konuşma boşluklarının” yabancılar arasında rahatsızlık yaratma eğiliminde olduğu; çünkü akışın bozduğu ve dışlanma hissinin tetiklendiği gösterilmiştir.

Sosyal bağlamda sessizlik ve rahatsızlık

Konuşma sırasında sessizlik ortaya çıktığında, konuşmanın ortak akışı aksar; bu da sosyal akışta koordinasyon eksikliği olarak algılanır. Araştırmacılar bunu dans partnerliğiyle karşılaştırmışlardır: “dans edenler” gibi konuşanlar da uyumlu hareket ettiğinde akıcılık hissi verir; sessizlik bu akıcılığı bozar. Ayrıca, sessizlik bazen “ben bu gruba ait değilim” ya da “benle iletişim kurulmak istemiyor” gibi algılara yol açar. Bu da dışlanma kaygısını doğurabilir. Evrimsel açıdan bakıldığında, insanlar iletişim ve sosyal bağlanma odaklıdırlar; sessizlik sosyal sinyallerin yokluğu anlamına gelebilir ve bu da rahatsızlık yaratır.

Sessizlik esnasında dış uyaranlar azalınca, zihnimiz bastırılmış düşünceleri, kaygıları veya içsel sesleri daha çok duyar. Bu durum bir “kontrol kaybı” hissi yaratabilir: “Ne düşünüyor acaba?”, “Benim hakkında ne düşünecek?” gibi sorular zihni meşgul edebilir. Ayrıca, sürekli uyaranlarla (telefon, sosyal medya, konuşma) çevrili yaşadığımız bir çağdayız. Sessizlik, alışık olduğumuz “uyaran yoğunluğu”ndan bir kopuşu temsil eder ve bu da rahatsızlık yaratabilir.

Terapötik ve dönüşümsel yönü

Bir parça paradoksal olsa da, sessizlik doğru bağlamda fayda da sağlayabilir Sessizliğin kalp atış hızı, kan basıncı gibi fizyolojik stres göstergelerinde düşüşe yol açabileceği kanıtlanmıştır. Ayrıca, sosyal etkileşimde konuşma akışının bilinçli olarak durdurulması (örneğin terapide yapılan sessizlik) dinleme, empati ve içsel farkındalık için alan açabilir.

 

Sessizlik, pek çok kişi için “rahatsız eden boşluk” olarak algılansa da, bu algının altında yatan dinamikler hem sosyal bağlamlıdır hem de bireysel içsel süreçlerle ilişkilidir. Sessizlik yalnızca konuşmanın yokluğu değil, zihnin ve duyguların ortaya çıkması için bir alan olabilir.

👉 Şimdi Randevu Alın
https://otrapsikoloji.com/iletisim