Hiç kendini aynı tür ilişkilerin içinde, benzer sonlarla baş başa bulduğun oldu mu? Farklı insanlar, farklı zamanlar… Ama his hep aynı. Aynı reddedilme, aynı ilgisizlik, aynı hayal kırıklığı.
Peki bu bir tesadüf mü, yoksa içimizde tanıdık acıya geri dönmek isteyen bir şey mi var?
Freud’un “tekrarlama zorlantısı” (repetition compulsion) adını verdiği bu kavram, geçmişin bilinçdışı izlerini bugün de tekrar yaşama eğilimimizi açıklar. İyileşmek değil, yeniden yaşamak isteriz. Ama neden?
🔄 Aynı Döngü, Yeni Kostümlerle
Freud’a göre insanlar, geçmişte çözemediği çatışmaları yeniden üretme eğilimindedir. Bu çatışmalar genellikle çocukluk döneminde, özellikle bakım veren figürlerle kurulan ilişkilerde oluşur. Çocuk, kendini değersiz hissettiren bir ebeveyni “sevdiyse”, büyüdüğünde de benzer şekilde değersiz hissettiren partnerleri seçme eğilimi gösterebilir.
Bu seçim bilinçli değildir. Bilinçdışı şöyle fısıldar:
“Bu sefer farklı olacak.”
Ama çoğu zaman aynı son tekrar eder.
🧠 Neden Tekrar Ederiz?
• Bilinçdışı düzeltme arzusu: Geçmişte çözülemeyen bir acı, bugünde düzeltilmek istenir. “Bu defa sevileceğim.”
• Tanıdık olanın güveni: Acı bile olsa tanıdık olan, bilinmeyene tercih edilir.
• Kimlik bütünlüğü: Kendi hakkımızdaki inançlarımız (örneğin ‘sevilmeyi hak etmiyorum’) doğrulanmak istenir. Aksi, kişilik yapısını tehdit edebilir.
🧩 Örnek: Neden Hep Aynı Tip İnsanları Seçiyorum?
İlgisiz bir baba figürüyle büyüyen biri, yetişkinlikte soğuk, mesafeli partnerlere çekilebilir. O partnerle bağ kurmaya çalışmak, çocuklukta kurulamayan bağı “telafi etme” çabasıdır. Ama partner bu yakınlığı yine vermez. Ve kişi kendini bir kez daha yalnız, eksik, değersiz hisseder.
Bilinçdışı düzeyde bu bir başarısız iyileştirme girişimidir.
🛠️ Bu Döngü Nasıl Kırılır?
1. Fark Etmek:
İlişki kalıplarını, tekrar eden hisleri gözlemlemek. “Yine aynı yere mi geldim?” sorusu önemli.
2. Geçmişle Yüzleşmek:
Kök neden çocuklukta mı yatıyor? Kimle yaşadığım ilk örüntü, bugün kiminle tekrar ediyor?
3. Terapi Süreci:
Psikanalitik ya da psikodinamik yönelimli terapi, tekrar eden örüntülerin bilinçdışı izini sürmede oldukça etkilidir. Terapist, geçmişte çözülemeyen çatışmaları güvenli bir bağlanma ilişkisi içinde çalışmayı mümkün kılar.
4. Dürtü ile Mesafe Kurmak:
Bir ilişkiye çok “çekilmek” bazen uyarı olabilir. Tanıdık acı, tekrarlama isteğiyle masumca süslenmiş olabilir.
🎯 Son Söz
Tekrarlama zorunluluğu, iyileşmemiş acıların bugünü ele geçirme çabasıdır. Ama bu döngü kader değildir. Farkındalıkla, destekle ve içe dönüşle bu döngüyü kırmak mümkündür.
Unutma, aynı acıyı tekrar yaşamak zorunda değilsin. Sevilmeye layık olmayan biri değildin, sadece sevemeyen birine denk gelmiştin. Ve artık aynı sahneyi yeniden oynamak zorunda değilsin.
👉 Şimdi Randevu Alın
https://www.otrapsikoloji.com/iletisim